De Weefboom

Virtuele thuisonderwijsgroep

ThuisonderwijsStartwijzer

Download hier het StarterStappenplan(jpg)

Iedereen vult thuisonderwijs in op een eigen manier, maar er zijn natuurlijk een aantal zaken die je wel in orde moet brengen ... heb je de informatie al nagelezen van wat je zeker moet doen?

Op https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/ouders/leerplicht/huisonderwijs-en-de-examencommissie staat de officiële uitleg van de overheid. 

Leerplicht

De eerste vraag die van belang is, is of je kind leerplichtig is. Er geldt in ons land géén schoolplicht, wel een leerplicht die loopt in principe vanaf de derde kleuterklas tot en met het zesde middelbaar. Een kind wordt leerplichting op 1 september van het kalenderjaar waarin het 5 jaarwordt. Is je kind geboren in 2017 dan wordt het dus leerplichtig in september 2022. De leerplicht duurt tot de dag dat het kind 18 jaar wordt maar tot ten laatste 30 juni. Wie na 30 juni geboren is, is niet meer leerplichtig vanaf 30 juni.

Is je kind geboren in 2018 of erna dan is het nog niet leerplichtig en mag je dit kind als het al op een school ingeschreven stond laten overstappen op huisonderwijs zonder een verklaring in te dienen, maar het is ook dan aangewezen om Agodi toch even via mail (naar huisonderwijs.agodi@vlaanderen.be) op de hoogte te brengen van je beslissing. Dit omdat er voor jongere kinderen ook jaarlijks nagegaan wordt of ze ergens op school of voor huisonderwijs ingeschreven staan. Je bent niet verplicht om de school zelf op de hoogte te brengen, maar het is wel zo netjes om het hen even te laten weten. 

 

De verdere uitleg die volgt is enkel van toepassing voor leerplichtige kinderen en jongeren: 

Goedkeuring?

Eerst en vooral moet je een “verklaring van huisonderwijs” indienen. Hierover verder meer uitgebreide uitleg.  

Doe je dit pas NA de derde schooldag van het lopende schooljaar dan moet je ALLEREERST het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) op de hoogte brengen van je plannen. Dient het CLB binnen de 10 werkdagen geen gemotiveerd bezwaar in, dan kan je in de loop van het schooljaar starten met huisonderwijs. 

Je bent ook in dit geval niet verplicht om de school zelf op de hoogte te brengen, maar het is wel zo netjes om het hen even te laten weten, eventueel via een korte mail. Of je verder toelichting geeft over je beweegredenen dat bepaal je zelf. De schooldirectie heeft geen inspraak in jouw keuze. 


Niemand hoeft je dus “goedkeuring” te geven om te starten met huisonderwijs, maar als je pas tijdens een al lopend schooljaar start dan kàn een CLB dus bezwaar aantekenen en in dat geval mag je pas in september van het volgende schooljaar starten. Ze hebben hier 10 werkdagen de tijd voor. Als je het CLB niet eerst op de hoogte bracht voor een overstap na de derde schooldag dan ben je eigenlijk niet helemaal in orde. Deze stap is wel degelijk verplicht.  

Bereid je eventueel al voor op verdere gesprekken door je beweegredenen op een rij te zetten voor het geval ze hier op doorvragen. Probeer zulke gesprekken kalm te voeren. We weten heel goed dat dit emotioneel behoorlijk weegt en dat het vaak niet zo makkelijk is om je beweegredenen rustig aan een buitenstaander op te lijsten, maar het is dan ook geen lichte beslissing.  

Soms worden er, vanuit het CLB of vanuit scholen of ook door anderen, uitspraken gedaan die niet helemaal correct zijn. Deze mensen zijn soms helaas zelf niet helemaal op de hoogte van de wetgeving rond thuisonderwijs en er leven nogal eens (ongegronde) vooroordelen waardoor er soms heel vreemde verhalen de ronde gaan doen.  

We raden starters aan om zichzelf grondig te informeren, de officiële informatie van de overheid zelf (zoals vermeld in de links die ik in deze tekst heb opgenomen) door te nemen en indien je vragen hebt, stel ze dan zeker aan mensen die er al meer ervaring mee hebben. Laat je niet wijsmaken dat er schoolplicht is in Vlaanderen, maar weet wel dat er bij het geven van thuisonderwijs vanzelfsprekend een aantal rechten en plichten zijn. Je kind aan de leerplicht laten voldoen via thuisonderwijs vergt dat je de juiste procedures volgt. 

 

Je kan ook niet zomaar kiezen voor deeltijds thuisonderwijs: of je kind staat ingeschreven op een school en dan moet je het schoolregelement volgen (met eventuele regelingen op basis van medische attesten en in bepaalde situaties bijvoorbeeld TOAH - of zelfs POAH - dat staat voor tijdelijk - of permanent - onderwijs aan huis, maar dat dus eigenlijk géén thuisonderwijs is en waar je pas na bepaalde voorwaarden mee kan starten) … òf je kiest voor het voltijdse officiële (t)huisonderwijs. In dat laatste geval worden de kinderen die voordien naar school gingen ook uitgeschreven van de school – dit wordt automatisch geregeld en daar hoef je zelf niks extra voor te doen. Dat is zoals veranderen van school: de nieuwe school geeft dan aan de oude school door dat je kind daar ingeschreven is en zo geeft Agodi ook aan je oude school door dat de leerling nu voor thuisonderwijs ingeschreven is. 

Er bestaat wèl de mogelijkheid om met leerwerk te opteren voor deeltijdse leerplicht vanaf 15 of 16 jaar, maar ook dan is de leerling op een school ingeschreven en gelden er ook duidelijke afspraken. 

Voor meer details ivm leerplicht zie https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/ouders/leerplicht/leerplicht-van-5-tot-18-jaar  

Verklaring voor huisonderwijs

Als je ervoor kiest om je kind thuisonderwijs te geven en niet (meer) naar school te laten gaan dan is de eerste stap het indienen van je verklaring. 

Dit kan via het het Loket Huisonderwijs of  door het formulier “Verklaring van huisonderwijs” via mail te bezorgen aan huisonderwijs.agodi@vlaanderen.be 

Per gewone post opsturen mag ook, maar dat gaat trager en daarmee heb je geen kopie voor jezelf. Wij adviseren om het digitaal in te vullen en hier een kopie van op te slaan. Dat bespaart je in de komende jaren als je door zou gaan met huisonderwijs veel werk: dan moet je het document maar terug aanpassen. De eerste keer dat je het formulier invult dan kan het nogal overweldigend zijn om al die informatie opeens te moeten oplijsten, maar je kan gerust een methode invullen en nadien besluiten om over te stappen op een andere. Het is een goed idee een apart bestandje bij te houden met je materialenlijst: daarin pas je dan eventueel tussendoor nog dingen aan op een manier waarmee je voor een eventuele inspectieronde duidelijk op een rij heb wat je al dan niet gebruikt, waar je ergens dingen aanpaste, … 

Geen paniek! Dit is ook pas voor later, maar we horen sommigen al denken: “Eh, inspectie?” Ja, inderdaad. De onderwijsinspectie kan komen controleren of het (individuele of collectieve) huisonderwijs voldoet aan de minimumeisen. Je moet die inspectie toelaten. Ze komen nooit zomaar onaangekondigd en je krijgt dus nog de tijd om het gesprek voor te bereiden. Dit moet je dus niet morgen al in orde hebben.

Materialen

Welke materialen je gebruikt dat bepaal jij zelf. Werkboeken, leerplatformen, … Je hoort naar de eindtermen toe te werken. Je moest op de verklaring ook al invullen welke bronnen en leermiddelen worden gebruikt. Denk hier best vooraf al over na, maar dit is niet bindend. Zoals we al vermeld hadden, mag je dat nog aanpassen.  

Welke methode waarvoor en wat wanneer is natuurlijk zoeken, zeker in het begin. Als je met bepaalde boeken goede of slechte ervarignen hebt dan speelt dat allicht ook mee een rol in je keuze. Kijk vooral naar wat voor het kind zelf goed werkt. 

De educatieve uitgeverijen zijn helaas ook niet allemaal even thuisonderwijsvriendelijk. 

Voor het aankopen van materialen kan je adhv de titels en ISBN-nummers ook je bestelling doorgeven via je lokale Standaard Boekhandel en zij bestellen het dan voor jou. Dat spaart je ook de verzendkosten uit die je wel zou moeten betalen als je rechtstreeks bij de uitgeverij besteld had. 

 

Er bestaan van bepaalde vakken ook heel handige overzichtsboekjes en als je die voor het basisonderwijs dan van het lopende leerjaar neemt dan is dat een handige leidraad. Je kan ook meteen de boekjes voor het zesde leerjaar nemen om inzicht te krijgen in de einddoelen. Zo zijn er bijvoorbeeld Loepje en Taalwijzertje bij de methode Verrekijker van Die Keure, Alfabeestje van Die Keure voor zowel spelling als taalbeschouwing, Rakkertje bij de methode Katapult of een Rekensprong Plus Neuze-neuzeboekje voor wiskunde, le petit livre vert van Beaufort voor Frans, overzichtsboekje Mon mémento bij de nieuwe methode Frans Passe partou … Handig om bij de hand te hebben en zeker ook nuttig voor kinderen die beter top-down werken. 

Het boek “Slimmer dan je (klein)kind” is ook heel handig voor een overzicht van welke kennis er per vak per leerjaar in de lagere school zoal aan bod hoort te komen - geen bijbel om blindelings te volgen, maar wel een handige leidraad. Dit is boek is intussen echter niet meer nieuw te verkrijgen via de boekhandels. 

 

Voor het secundair ga je best uit van de vakfiches: de materialen die daarin vermeld staan, zijn maar mogelijke aanbevelingen: je hoeft niet alles aan te schaffen. 

 

Hoeveel je aankoopt dat bepaal je zelf. Er bestaan ook bibliotheken waar je materialen kan inkijken. Dat helpt wel eens om een beter idee te hebben van wat je wil aanschaffen.

Planning

Nu moet je voor jezelf de planning al eens proberen uit te werken.  

Gouden tip: ga niet meteen al voor een heel schooljaar alle lesjes gedetailleerd plannen en bedenk dat je dit wel flexibel zal moeten kunnen aanpassen. Probeer eerst al eens te zien of je op een rij kan zetten waar je kind staat en waar het om het zo te stellen naartoe moet gaan werken. Terug moeten bijsturen is heel normaal. Om de zoveel tijd weer eens evalueren hoe het loopt en kijken hoe er mogelijk verbetering mogelijk is.  

Je hoeft ook niet tegen volgende week al klaar te zijn voor de eindexamens. Hou de langere-termijn-doelen ook wel in het oog, maar vertrek uit het hier en nu. Zijn er nog hiaten die eerst bijgewerkt moeten worden? Een goede basiskennis om te zorgen dat de rest verder opgebouwd kan worden, heeft de voorkeur boven het gewoon op schema door de leerstof heen blijven rammen. 

Zet voor jezelf op een rij wie hoe wat waar en wanneer. 

Het heet wel thuisonderwijs, maar dit hoeft niet per se thuis door te gaan, dat mag ook elders zijn. Je kan er voor kiezen om je kind zelf te begeleiden en/of het leren door anderen te laten ondersteunen.


Je bent ook niet verplicht om de schooluren strikt aan te houden – wij zouden het zelfs afraden om er van uit te gaan dat kinderen 8 uur per dag lessen volgen. Je zal in het begin zeker nog wel tegen een aantal zaken aanlopen, maar je moet zelf kijken wat het beste voor jullie werkt. Als dat betekent dat je op een bepaalde weekdag een pauze inlast dan kan dat, als je eens door een afspraak of om andere redenen het schema om wil gooien dan kan dat ook – mits jullie er zelf niet te veel problemen mee hebben, want sommige kinderen raken in de war als het eens anders gaat en de meesten hebben sowieso wel baat bij een duidelijk ritme. Maak afspraken, zeg vooraf wat de verwachtingen zijn. Hou er rekening mee dat ze nog niet meteen zomaar alles vanzelf gaan doen. Als je kind zelfstandig kan werken dan is dat heel fijn, maar begeleiden is zeker nodig. Velen maken in het begin ook nog een ontscholingsfase door – wat in het Engels als “deschooling” omschreven wordt ; het “unchoolen” is nog wat anders. 

 

Zet eens op een rij welke vakken je kind hoort te krijgen. Bekijk voor elk vak waar je staat en wat de leerstof is die gezien zou moeten worden. Ik maak mijn overzichtslijsten hiervoor zelf, want wij werken volledig op maat.


Claudia vertelt: "Wij volgen de volgorde van de boeken zelf meestal niet van A tot Z, maar ik weet wel ten allen tijde wat en hoe. In het begin plakte ik er nog meteen op wat wanneer en dan lukte dat niet zo en was ik die schema’s constant weer aan het herwerken en dat was gewoon ronduit deprimerend. Ik heb ondertussen ook wel een goed idee van wat de eindtermen zijn en hoe de indeling van de leerdoelen is, maar zo af en toe dan blijken er weer eens wat dingen te zijn veranderd. Al kijk ik vooral naar het kind en wat daarvoor werkt. 

Ik vertrek zelf eerst vanuit een aantal inhoudstafels die ik vooraf eerst overloop, maak een lijst voor het lopende schooljaar en dan werk ik met kleurcodes die ik zo om de maand eens overloop waardoor ik zicht heb op de aandachtspunten en voortgang. De eindtermen of leerplandoelen doornemen kan ook zinvol zijn of eens vergelijken met boeken van andere methodes naast elkaar. Er is natuurlijk ook ruimte voor wat aanvullingen. Je kan dat dan ook nog in een aantal blokken opdelen met titels en subindelingen."

Examens

De officiële uitleg op https://onderwijs.vlaanderen.be/huisonderwijs-controle-en-examen#verplicht-naar-examencommissie kan nogal verwarrend zijn. Als je graag meer duidelijkheid of toelichting wil, aarzel niet om contact op te nemen met De Weefboom. Wij leggen dit graag nog verder uit in mensentaal. 

Basisonderwijs of secundair, daar zit natuurlijk ook nog een heel verschil op. Ik probeer het kort samen te vatten: 

Je moet voor kinderen die geboren zijn in 2010 rekening houden met het feit dat ze ten laatste in mei 2022 ingeschreven horen te worden voor eindexamens basisonderwijs. Je kind moet ten laatste tegen eind juni van het kalenderjaar waarin het 14 jaar wordt, een getuigschrift behalen van ten minste het niveau basisonderwijs. 

 

Voor kinderen in het secundair moet je een aanmelding bij de examencommissie regelen en de onderwijsinspectie verwacht ook dat er examens afgelegd worden. Dit hoeft natuurlijk niet meteen in de eerste maand al. 

Schrijf je kind ten laatste in voor de examens van de Examencommissie (EC) secundair onderwijs in het kalenderjaar waarin het 16 jaar wordt. De examens op enkele maanden volledig rond hebben, lukt slecht weinigen dus begin er zeker op tijd aan en hou rekening met mogelijk al eens moeten herplannen en eventueel herkansen. 

Je kind moet ten laatste eind juni van het kalenderjaar waarin het 17 jaar wordt, een getuigschrift behalen van ten minste het niveau eerste graad secundair. 

Om in te kunnen schijven bij de EC moet degene die de examens af zal leggen eerst de infosessie volgen - dit mag samen met een volwassen begeleider. 

Voor meer informatie over de infosessie, de studierichtingen en de vakfiches, zie https://examencommissiesecundaironderwijs.be 
De examens zijn ook steeds per graad, dwz dat het meestal leerstof van 2 schooljaren ineens is. Je legt elk examen per vak en soms voor 1 vak zelfs in 2 examens af en je planning van examens kan het hele jaar door op de kalender van de EC worden ingeschreven dus dit is niet in een examenreeks zoals het op scholen gepland is. De EC geeft meestal data met voor elk vak zo om de 2 maanden een kans om in te schrijven, je mag maximaal 3 keer hetzelfde examen afleggen binnen eenzelfde kalenderjaar. De resultaten blijven 7 jaar geldig. 

 

Een vrijstelling van examenplicht kan enkel worden geregeld via een CLB en is dat dan een algehele vrijstelling. Die uitzondering is bedoeld voor leerlingen die door een mentale handicap of een ernstige leerstoornis, niet in staat zijn om het examen van de examencommissie met succes af te leggen. 

 

Medisch onderzoek

Jawel, sinds enkele jaren is dit ook voor thuisonderwijskinderen.  

Op https://onderwijs.vlaanderen.be/systematisch-contact-medisch-onderzoek-en-vaccinaties staat de volledige uitleg hierover. 

Op je bevestigingsbrief van Agodi staat het ook vermeld als je kind de leeftijd heeft waarop dit nodig is. Je moet dan voor 1 oktober aan een CLB melden of je bij hen wenst langs te komen in de loop van dat schooljaar of dat je naar een eigen arts gaat die het downloadbare formulier invult. Als je dit laatste verkiest dan moet je dit doen in de loop van dat schooljaar èn het formulier binnen de 15 dagen na het onderzoek aan het CLB bezorgen: vraag hier zeker een duidelijke contactpersoon voor. 

Indien je pas later gestart bent in de loop van dat schooljaar dan kan je dit best asap nadat je bent begonnen ook regelen indien je kind dit schooljaar moet worden onderzocht. 


Deze medische onderzoeken zijn vastgelegd voor volgende leeftijden:


  • 3 jaar of in de eerste kleuterklas
  • 6 jaar of in het eerste leerjaar
  • 9 jaar of in het vierde leerjaar
  • 11 jaar of in het zesde leerjaar
  • 14 jaar of in het derde jaar secundair onderwijs

Wat kost dat zoal?

Thuisonderwijzers krijgen geen subsidies. Als je je kind huisonderwijs laat volgen, dan sta je als ouder zelf in voor de kosten. Je hoeft geen fortuinen uit te geven, maar gratis is het niet.  

Verder moet je er rekening mee houden dat een voor dit lopende schooljaar al uitgekeerde schooltoelage waarschijnlijk zal worden teruggevorderd. Kindergeld behou je wel.

Je kan kosten beperken door je goed te informeren over de materialen die je al dan niet nodig hebt en door uit te kijken naar tweedehands materiaal. Heel wat thuisonderwijzers en leerkrachten verkopen materialen verder voor een tweede leven.

Nog vragen?

Aarzal dan niet om ons te contacteren! De Weefboom bundelt nu al heel wat ervaring, teveel om werkelijk alles in detail hier neer te pennen, maar bij vragen helpen we je graag verder!